DİJİTAL VERGİLERDE SON DURUM
Büyük internet tabanlı hizmet ve ürün şirketleri, yeterince vergi ödemedikleri konusunda sürekli şikayetlerin hedefi olmuştur. Bu durumdan bıkmış olan Fransa, Facebook Inc. ve Alphabet Inc. (Google) gibi siber alanda iş yapan şirketlerin elde ettiği dijital gelirlerden %3 oranında bir “dijital vergi” alan ilk ülke oldu.
Peki nedir bu dijital vergi ve son zamanlarda ne gibi gelişmeler yaşandı? Detaylıca inceleyelim:
Dijital vergi nasıl çalışır?
Dijital vergilerdeki ana fikir, çevrimiçi hizmeti alan müşterilerin bulunduğu yerlerden vergi alınması üzerinedir. Yani şirketin bulunduğu ana merkezden vergi alınmasını kapsamıyor. Avrupa Birliği'nin uyumlu bir yaklaşım geliştirme çabalarının ilerleme kaydedememesi üzerine Fransa Temmuz 2019'da kendi yasalarına göre ilerledi. Fransa'daki % 3'lük dijital vergi, en az 750 milyon Euro (845 milyon dolar) küresel gelir elde eden ve dijital satışları 25 milyon Euro olan şirketler için geçerlidir. Bu vergiden etkilenen yaklaşık 30 şirketten çoğu Amerikalı olsa da listede Çin, Alman, İngiliz ve hatta Fransız firmalar da bulunuyor.
ABD bu vergilerle nasıl mücadele ediyor?
ABD hükümeti, Fransa'nın uyguladığı vergilerin ayrımcı olduğunu ve Aralık 2019'da şarap, peynir, el çantaları ve makyaj da dahil olmak üzere kabaca 2,4 milyar dolarlık Fransız ürünlerine koymayı planladıkları tarifeler olduğunu söylüyor. Fransa, AB'nin ABD yaptırımlarına misilleme yapacağını söyledi. Ocak ayında, iki ülke Dünya Ekonomik Forumu'nda aralarında anlaştılar ve iki taraf da tarifeleri hemen uygulamaya koymamaya karar verdi. Fransa, 2020 yılı sonuna kadar dijital vergi tahsilatını ertelemeyi kabul etti fakat vergiyi tamamen kaldırmayı kabul etmedi.
Vergi problemi dostane bir şekilde çözülebilir mi?
Fransa, verginin ayrımcı olduğunu reddetti, ancak ABD ve diğer ülkelerin Paris merkezli Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü'nün yönetimi altında vergilerde tek tip bir yaklaşım için küresel bir çaba göstermeyi kabul ederlerse vergileri kaldıracağını söyledi. İsveç, Finlandiya, Danimarka ve İrlanda dijital vergi ödemeyi reddettiğinde Fransa, AB çapında bir dijital vergi ödenmesini talep ediyordu. ABD, 1974 tarihli ABD Ticaret Kanunu'nun 301. bölümüne dayanarak diğer ülkeler tarafından önerilen dijital vergilerle ilgili soruşturma başlatıp başlatamayacağını araştırıyor.
Dijital vergiler için durum nedir?
Şirketler genellikle İrlanda gibi düşük vergi oranlarına sahip ülkelerde ikamet ettiklerinden ve sınırlar arası parasal işlemleri sorunsuz bir şekilde hallettiklerinden çevrimiçi satış yapan bu şirketler vergi ödemekten kolayca kaçınabiliyorlar. Fransa ise temelde küresel ekonominin yapısının ve vergi sistemlerinin arkaik (modası geçmiş, eski) hale geldiğini savunuyor. Avrupa Komisyonu'nun 2018 verilerine göre, geleneksel firmalar % 23.2 oranında vergi öderlerken küresel teknoloji şirketleri yalnızca %9.5 oranında vergi ödüyorlar.
Dijital vergiyi başka hangi ülkeler uyguluyor?
İtalya, Fransa’ya benzer bir vergi çıkardı ve 1 Ocak'ta yürürlüğe girdi. Türkiye, %7,5 oranında bir dijital vergi teklifinde bulundu. İngiltere hükümeti, İngiltere kullanıcılarından değer elde eden arama motorlarının, sosyal medya platformlarının ve çevrimiçi pazar yerlerinin gelirleri üzerinde Nisan ayında %2 oranında bir vergi artışı yapmayı planlıyor. Avusturya, İspanya ve Belçika da dijital vergi konusunu konuşuyor. Konuşulan vergiler genellikle elektronik veri, çevrimiçi reklamlar, Uber Technologies Inc. ve Airbnb Inc. gibi kullanıcıları ürünlere bağlayan hizmetleri vergilendirmek üzerine.
Dijital vergi, ticaret savaşında yeni bir cephe midir?
Transatlantik vergi savaşları yeni değil. Apple Inc., Avrupa Komisyonu tarafından üç yıl vadeli 13 milyon euroluk vergi ile kuşatıldı. Komisyon ayrıca Google’ın İrlanda vergi düzenlemelerini araştırdı ve Amazon’a Lüksemburg’a 250 milyon euro geri vergi ödemesini emretti. Starbucks Corp. ve Nike Inc. gibi teknoloji dışı şirketler de dahil olmak üzere diğer ABD şirketleri de vergilerin hedefinde. AB, vergilerin nedeninin şirketlerin Amerikalı olması değil, vergi ödemelerini sınırlamak için karmaşık yasal yapılar ve fikri mülkiyet lisansları kullanmaları olduğunu söylüyor.
Teknoloji şirketleri vergilere nasıl tepki veriyor?
İnternet ve bilişim firmaları gizlilikten piyasa hakimiyetine kadar çeşitli konularda ön plana çıktı ve çeşitli davalarıyla mücadele etmek zorunda kaldı. Google, geçtiğimiz Nisan ayında 1,2 milyar dolarlık Fransız vergilendirmesine karşı yasal bir mücadele kazandı. Apple ve Amazon, AB mahkemelerinde Avrupa vergi kararlarına itiraz ediyorlar.
Kaynak:
https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-01-22/why-digital-taxes-are-the-new-trade-war-flashpoint-quicktake