İngiltere’nin Yeni Başbakanı Liz Truss Ekonomik Fırtınadan Kurtulmak için Üç Önceliğini Açıkladı

Politik açıdan çok güçlü bir isim olmamasına rağmen Liz Truss, sekiz yıldır kabinede yer alan, eski maliye bakanı Rishi Sunak'ı Muhafazakar Parti üyelerinin oylamasında beklenenden daha az oy alması ve parti milletvekillerinin çoğunun başlangıçta onu desteklemesine rağmen daha sonra Liz Truss’ı desteklemesi sayesinde başbakanlık oylamasını kazandı. Böylelikle Muhafazakar Parti’nin son 6 yılda değişen dördüncü başbakanı sıfatını da kazandı.

Bakanların COVID kilitlenmeleri sırasında partiler de dahil olmak üzere skandallar üzerine toplu olarak istifa etmelerine rağmen Temmuz ayında iktidara tutunmaya çalışan Eski Başbakan Johnson seçim sonucunda, birlik çağrısında bulundu. Veda konuşmasında: "Siyasetin bitme zamanı geldi millet" dedi. "Hepimizin Liz Truss'ı destekleme zamanı geldi."

Downing Street'in ünlü siyah kapısının dışında konuştuktan sonra Johnson, Truss onu atanmak için Balmoral Kalesi'ne kadar takip etmeden önce, 96 yaşındaki Kraliçe Elizabeth'e istifasını sunmak için İskoçya'ya uçtu.

Ayrıca, anketler artık insanların çoğunluğunun Avrupa Birliği'nden ayrılmanın bir hata olduğunu düşündüğünü gösterse de, "Brexit'i sağlamayı" Johnson’ın ana başarılarından biri olarak sıraladı.

2010'dan bu yana Muhafazakar yönetim altındaki İngiltere, son yıllarda krizden krize tökezledi ve şimdi, hanelerin tasarruflarını tüketebilecek ve COVID döneminden kalma kredilerin baskısı altındaki işletmelerin geleceğini tehdit edebilecek uzun bir enerji acil bir eylem planına ihtiyaç duyuyor. Ülkenin bu durumu yeni başbakan ve kabinesinin önceliklerini belirlemesinde önemli rol oynadı.

Liz Truss Salı günü İngiltere'nin başbakanı olarak görevi devraldı ve yükselen enerji faturaları, baş gösteren durgunluk ve endüstriyel çekişmelerin önderlik ettiği birçok sorunun bulunduğu bir tarihte göreve gelen bir lider için en göz korkutucu zorluklardan biriyle başa çıkmak için acil eylem sözü verdi.

Birden fazla skandal nedeniyle görevinden ayrılmak zorunda kalan Boris Johnson’ın halefi olarak göreve gelen Truss, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden ve COVID-19 pandemisinden kaynaklanan şiddetli küresel sorunların varlığını kabul etti.

47 yaşındaki eski dışişleri bakanı yeni başbakan, Downing Caddesi'ndeki ev ve ofisinin önünde yaptığı açıklamada "Birlikte fırtınayı atlatacağımızdan eminim. Ekonomimizi yeniden inşa edebiliriz ve olabileceğimizi bildiğim modern, parlak Britanya olabiliriz" dedi.

Truss, maliye bakanı olarak Kwasi Kwarteng, başbakan yardımcısı ve sağlık bakanı olarak Therese Coffey ve dışişleri bakanı olarak James Cleverly’i atadı. İngiltere tarihinde ilk kez bir beyaz en önemli dört bakanlık pozisyonundan birine sahip olmayacak.

Truss ve yeni kabine enflasyonun çift haneli olduğu ve İngiltere Merkez Bankası'nın bu yılın sonuna kadar uzun bir durgunluk yaşanacağı uyarısında bulunduğu krizdeki bir ekonomiyi devraldı. Bu nedenle Yeni kabine, üç önceliğini yerine getirmekle görevlendirildi: ekonomiyi desteklemek için vergi indirimleri, artan enerji maliyetlerine yardımcı olmak ve devlet tarafından işletilen Ulusal Sağlık Hizmetini çözüme kavuşturmak.

Truss, büyük firmalar üzerindeki kurumlar vergisini artırma planlarını rafa kaldırmaya ve işçiler ile işverenler üzerindeki bordro vergisindeki artışı tersine çevirmeye söz verdi. Bunun yerine genel vergilendirmeden gelen ekstra harcamalarla, sağlık ve sosyal bakım için ek fon sağlamayı tasarladı.

Vergi indirimleri yoluyla büyümeyi canlandırmanın yanı sıra, enerji faturalarına yardımcı olmak için potansiyel olarak yaklaşık 100 milyar sterlin (116 milyar $) sağlama planı, finansal piyasaları sarstı.

İngiliz 30 yıllık devlet tahvilleri, yatırımcıların Truss'un planlarının muhtemelen gerektireceği ekstra borçlanmaya odaklandıklarından, koronavirüs pandemisinin finansal piyasalarda kargaşaya neden olduğu Mart 2020'den bu yana en sert bir günlük düşüşünü yaşadı. 10 yıllık borçlanma maliyetleri 2011'den bu yana en yüksek seviyesine yükselirken, yatırımcılar Truss'un planlarının ihtiyaç duyacağı ekstra borçlanmaya odaklandı.

Truss, "Bu zorlukların üstesinden gelmek için gerekenlere sahip olduğumuzu biliyorum. Tabii ki kolay olmayacak, ama yapabiliriz." diyen Truss, İngiltere'nin dünya çapında özgürlük ve demokrasi için güçlenmeye devam edeceğini de sözlerine ekledi.

Büyük bir küresel müttefik olan ABD Başkanı Joe Biden, Truss’a tebriklerini Twitter üzerinden sundu: “Ülkelerimiz arasındaki özel ilişkiyi derinleştirmeyi ve Rus saldırganlığına karşı kendisini savunan Ukrayna'ya sürekli destek de dahil olmak üzere küresel zorluklar üzerinde yakın işbirliği içinde çalışmayı dört gözle bekliyorum" dedi.

Hanehalkı enerji faturaları Ekim ayında %80 artacağı, Truss'un faturaları 100 milyar pound'a (115.33 milyar dolar) mal olabilecek bir planda dondurabileceğini ve COVID-19 izin planını aşacağını bazı kaynaklarca ifade edilmekte. Söz konusu paketin boyutu ve enerji krizinin birkaç yıl sürebileceği gerçeği ise yatırımcıları korkuttu. Sterlin, ABD doları karşısında son zamanlarda diğer çoğu para biriminden daha kötü durumda.

Ağustos ayında sterlin dolar karşısında %4 değer kaybetti ve İngiltere Merkez Bankası kayıtlarına göre, yaklaşık 1978'den bu yana 20 yıllık İngiliz devlet tahvilleri için en kötü ay oldu.