KİTLESEL FONLAMA (CROWDFUNDING) NEDİR?

Kitlesel fonlama, bir girişimi finanse etmek için çok sayıda kişiden az miktarda sermayenin bağış yoluyla toplanması ve kullanılmasıdır. Crowdfunding, yatırımcıları ve girişimcileri bir araya getirmek için sosyal medya ve crowdfunding web sitelerini kullanır. Dijital ortamda yapılan kitlesel fonlama; erişilebilirlik kolaylığı, daha çok kişiye ulaşma potansiyeli ve girişimciliği artırma gibi avantajları nedeniyle girişimciler tarafından tercih sebebi olmuştur.

Crowdfunding Ne Demek?

Crowdfunding; işletmelerin, kuruluşların veya bireylerin bir projeyi veya girişimi birçok kişiden gelen küçük bağışlarla finanse etmesidir. Basitçe söylemek gerekirse, bir ya da iki büyük yatırımcı yerine büyük bir "kalabalık" bir proje ya da işletmeyi finanse eder. Nakit akışı için gereken destek sağlanarak yeni girişimlerin önü açılır ve yeni projeler ortaya çıkar. Bu tip fonlamaların çoğu internet platformları aracılığıyla gerçekleşir. Dijital platformlarda oluşturulan crowdfunding etkinlikleri, bağışların ne zaman toplanacağını ve belirlenen diğer hedeflerin düzenlenmesini ve zaman dilimlerine bölünmesini sağlar.

Katılımcılar ya da destekçiler, fona asgari bir miktar yatırırlar ve bu katkılarından doları ödül alabilirler. Ödüller genellikle daha yüksek bağışları teşvik eder ve bağışın büyüklüğüne göre değişirler. Bazı kitlesel fonlama kampanyaları destekçilerin destekledikleri şirketin bir kısmına sahip olmasına izin vermese de, bazı fonlar destekçilerin küçük işletmelerin ve start-upların bir kısmına sahip olmasına izin verir.

Finansman almak isteyen oldukça eğlenceli projeler de crowdfunding sayesinde ortaya çıkabiliyor. Örneğin, yeni bir patates salatası tarifi oluşturmak isteyen bir kişi, crowdfunding ile 10 dolar toplamak istedi. Toplam bağış hedefi 10 dolardı, ancak 6.911 destekçi yatırım yaptı ve toplamda 55.000 dolardan fazla para kazandı.

İlginizi Çekebilir: Melek Yatırımcı Nedir?

Kitlesel Fonlamanın Özellikleri

Çoğu ülkede, yeni bir işletmeye kimin kaynak sağlayabileceği ve ne kadar katkıda bulunabileceği konusunda bazı kısıtlamalar uygulanır.

Crowdfunding, girişimcilere yatırım yapmak isteyen herkesten yüz binlerce hatta milyonlarca dolar toplama fırsatı yaratmaktadır.

Yatırımcılar, yüzlerce proje arasından seçim yapabilir ve 10 dolar kadar az miktarlardan daha yüksek miktarlara kadar yatırım yapabilir.

Kitlesel fonlama siteleri, toplanan fonların belli bir yüzdesini komisyon olarak alır ve gelir elde eder.

Birçok crowdfunding projesi ödül tabanlıdır; yatırımcılar yeni bir ürünün lansmanına katılabilir veya yatırımları için bir hediye alabilirler. Örneğin, yeni bir sabun üreticisi, yatırımcılarının her birine ücretsiz mini sabunlar gönderebilir. Video oyunları da genellikle ödül olarak video oyunların birçok kopyasına sahip olan oyuncular için popüler bir crowdfunding yatırımıdır.

Makale Önerisi: Risk (Girişim) Sermayesi Nedir?

Türkiye'deki Crowdfunding

Türkiye'de kitlesel fonlama, 5 aralık 2017 tarihli ve 30261 sayılı resmi gazete ile yasallaşmıştır. Söz konusu fonlamalar, Sermaye Piyasası Kurulu''nun iznine tabidir.

Türkiye'deki crowdfunding platformları:

• Arıkovanı
• Startupmarket.co
• Fongogo
• ideanest
• Startupfon
• Fonbulucu
• Fongogo Pro
• Etohum
• CrowdFON

Crowdfunding Örnekleri

Dünya'da en bilinen kitlesel fonlama sitesi Kickstarter'dır. Faaliyete geçmelerinden bu yana (28 Nisan 2009) 18 milyon kişi projeye destek verdi, 5,1 milyar dolar bağış yapıldı ve 185.300 proje başarıyla finanse edildi.

Kickstarter'da kitlesel fonlama yapılan ürünlerin ve işletmelerin çoğu çok başarılı ve kazançlı olmuştur. Örneğin, sanal gerçeklik donanım ve yazılım ürünlerinde uzmanlaşmış Amerikan şirketi Oculus VR, bu site aracılığıyla finanse edilmiştir. 2012 yılında kurucu Palmer Luckey, video oyunları için tasarlanan sanal gerçeklik kulaklıklarını geliştiricilerin kullanımına sunmak için bir Kickstarter kampanyası başlattı. Kampanya, 250.000 dolarlık asıl hedefin on katı olan 2,4 milyon dolarlık kitlesel fona ulaştı. Mart 2014'te Facebook, Oculus VR'yi 2.3 milyar dolar nakit ve hisse senedi karşılığında satın aldı.

Kickstarter kampanyaları sayesinde başarıya ulaşan bir şirketin başka bir örneği, küçük 3D yazıcılar üreten ve iki arkadaş tarafından kurulan M3D şirketidir. David Jones ve Michael Armani, 2014 yılında crowdfunding sitesindeki Micro 3D yazıcıları için 3,4 milyon dolar topladı. Dayanıklı ve çok çeşitli 3D mürekkeplerle birlikte gelen küçük 3D yazıcı şimdi Staples, Amazon.com, Brookstone ve diğer birçok yerde mevcut. Şirketin satış rakamları ise 10 -15 milyon dolar arasında değişiyor.

Nisan 2019'da, bir grup tanınmış ses aktörünün yer aldığı haftalık canlı akışlı masa üstü rol yapma oyunu olan Critical Role, “Vox Machina Efsanesi” için tam 24 saat içinde 4.7 milyon dolar topladı. Başka hiçbir 2019 Kickstarter kampanyası, kampanya süresi boyunca bu miktarda bağış toplamayı başaramadı.