KISA BİR GİRİŞ: BLOCKCHAIN (BLOK ZİNCİR) NEDİR?

Blockchain ya da blok zincir; şifrelenmiş, işlem takibi sağlayan ve kişiler arası güveni kolaylaştıran bir teknolojidir. Blok zincir teknolojisi, dijitalleşme ve kripto para sektörünün canlanmasıyla daha çok gündeme gelmeye başladı. Finansal sistemlere katkısı, bankacılık, sağlık gibi birçok sektörde kullanılması blockchain teknolojisini önemli bir hale getirdi.

Blockchain Nedir, Nasıl Çalışır?

Kripto para piyasasına hakim olanlar bu teknolojinin adını birçok kez duymuştur. Blockchain teknolojisi, Bitcoin ağının temelinde bulunur. Bir veritabanı gibi çalışan blockchain, verileri şifreli ve bloklar halinde saklar. Eşler arası (P2P) sistem ve dağıtık defter teknolojisi ile çalışır. Böylece merkeziyetsiz bir yapıya kavuşur.

Blockchain ağına her yeni işlem eklendiğinde yeni işlemlere ait veriler zincirin sonunda blok oluşturur ve orada saklanır. Blockchain ağında değişiklik yapmak için ağı kullananların fikir birliğine varması gerekir.

Blockchainin dört temel çalışma adımı vardır:

1.Her işlem kaydedilir.
2.Her işlem doğrulanır.
3.Doğrulama sonrasında işlem bloğa eklenir.
4.Bloğa eklendikten sonra ağ zincirinin sonuna eklenir.

Blok zincir teknolojisi; merkeziyetsiz, şeffaf ve güvenli oluşuyla dolandırıclık ve yasa dışı faaliyetlere karşı daha dayanıklıdır.

Blockchain teknolojisini kullanan şirketler arasında; Carrefour, Microstrategy, Baidu, CME Group, HSBC, JP Morgan Chase, Microsoft, IBM, PayPal, Walmart, Pfizer, Square, Siemens, Unilever, AIG, Capgemini vb. bulunur.

Blockchainin Avantajları ve Dezavantajları

Blok zincir teknolojisi, birçok avantajın yanında dezavantajlara da sahiptir. İnceleyelim:

Avantajlar:
-Doğrulama işlemlerini kolaylaştırır
-Üçüncü tarafları ortadan kaldırır
-Maliyeti düşürür
-Merkeziyetsizlik sağlar
-İşlemler şeffaf, güvenli, verimlidir
-Kişisel bilgileri güvence altına almada yararlıdır
-Herkesin kullanımına açıktır

Dezavantajlar:
-Saniyedeki işlem sayısı düşük olabilir
-Yasa dışı işlemlerde kullabilir
-Teknolojinin maliyeti fazla olabilir
-Regülasyona tabi olabilir

Finans Alanında Blockchain

Bu teknoloji, bankacılık ve finans sektörünü olumlu yönde etkiledi. İşlemlerin kolaylaşması, hızlanması, daha güvenli hale gelmesi ile blockchain tercih sebebi olmaya başladı. Genel faydaları şöyle özetlenebilir:

Para transferleri: Müşteriler ve işletmeler her yıl uluslararası alanda yüzlerce milyar dolar para aktarıyor ve bu süreç geleneksel yöntemlerle yavaş ve pahalı bir hal alıyor. Blockchain ise işlem hızı ve düşük maliyet sunuyor. Başka bir ülkeye para göndermek için bazı bankalar blockchain teknolojisi kullanıyor.

Düşük maliyet: Ödeme yapıldığında veya karşı taraftan para alındığında, aktarılan paralar genellikle bankalar, kredi kartı ağları ve diğer aracılar üzerinden taşınır. Transfer işleminde her servis sağlayıcı belli bir ücret talep eder. Fakat block zincir teknolojisinde işlem maliyetleri daha düşüktür. Örneğin, Ripple gibi ağlar düşük maliyetli ödeme hizmeti veriyor.

Finansal katılıma katkı: Blockchain düşük maliyet avantajıyla şirketlerin diğer teknolojilerle rekabet etmesine izin verir. Bu da finansal katılımı teşvik edebilir.

Güvenlik sağlar: Blockchain teknolojisi, DDOS saldırılarına ve diğer dolandırıcılık türlerine karşı geleneksel sisteme kıyasla daha dirençlidir. Şirketler, blockchain temelli bir dijital kimlik aracılığıyla kullanıcıları daha doğru bir şekilde tanımlayabilir ve işlemlerin güvenle yapılmasını sağlayabilir.

Blockchain Sağlık Sektöründe Öne Çıktı

İçinde bulunduğumuz pandemi şartları nedeniyle aşı takibi gibi konularda sağlıklı veri akışının gerekli olduğu görüldü. Moderna ve IBM, blokchain teknolojisi kullanacağını açıklamıştı. IBM, kendi blockchain teknolojisi ile hizmet veriyor. İngiltere'deki bazı hastaneler, Covid19 aşılarının ısı takibi için blockchain kullanmaya başladı [1].

Güney Kore ise Greenpass adı verilen bir aşı pasaportu çıkardı. Bu pasaport, blockchain teknolojisini kullanıyor [2].

Aşı takibi için blockchain teknolojisi kullanımı üzerine yapılan birçok çalışma [3] da bulunuyor.

Kaynaklar

[1]https://www.cnbc.com/2021/01/19/uk-hospitals-use-blockchain-to-track-coronavirus-vaccine-temperature.html
[2]https://www.bestbitcoinexchange.io/news/south-koreas-vaccine-passports-to-be-backed-by-blockchain/
[3]https://www.researchgate.net/publication/348212287_Blockchain_platform_for_COVID-19_vaccine_supply_management