KRİPTO PARA PİYASASINA YENİ GİRENLERİN MUTLAKA BİLMESİ GEREKEN 15 TERİM
Dünyadaki her sektörün kendi terminolojisi vardır. Dışarıdan bakan biri için sektöre özgü terimlere bakmak kafa karıştırıcı olabilir ve sektöre düzgün bir şekilde girmeleri zor olabilir.
Konu kripto para sektörü olunca da bu durum bir hayli geçerli olmaktadır; zira çoğunluğu Türkçe’ye geçmemiş kelimeleri anlamak ve sektör içerisinde yorumlamak, özellikle de yeni başlayanlar için oldukça zor olacaktır. Bu zorluğu kolaylaştırmak adına, bu yazımızda kripto para dünyasında kullanılan en yaygın 13 terimi ele alacağız.
1. Kripto Para Birimi
Öncelikle kripto para teriminin ne anlama geldiğiyle başlayalım. Kripto para birimi, esasen bir ticaret ve takas aracı olarak tasarlanmış bir tür dijital varlıktır. Kripto para birimleri, satın almayı sağlayan ve dijital varlık ile işlemleri güvence altına alan yüksek düzeyde bir kriptografi olduğu için böyle adlandırılır. İlk olarak 2008 krizinden sonra ortaya çıkan ve sektörün oluşumuna önderlik eden kripto para birimi ise Bitcoin’dir ve bu sebeple lider kripto para birimi olarak adlandırılır.
2. Adres
Kripto para birimi endüstrisinde adres; kripto para birimlerini göndermek, saklamak ve almak için kullanılan bir koddur. Adresler her kullanıcı için benzersizdir ve her biri 26 ila 35 karakterden oluşabilir. Bu adres, ağdaki her kullanıcı için benzersiz bir adres oluşturan farklı harf ve sayıların birleşimidir.
Anahtar olarak da adlandırılan iki adres vardır - kişisel anahtar ve genel anahtar. Kişisel anahtar yalnızca belirli bir kripto para birimi cüzdanının kullanıcısı içindir - bir nevi parola gibi. Genel anahtar, bir kripto para birimi ağındaki diğer kullanıcıların sizi bulmak ve sizinle işlem yapmak için kullanabileceği adrestir.
3. Blokzinciri Teknolojisi
Blokzinciri (blockchain) teknolojisi veya basitçe blokzinciri, kripto para birimi ağlarına güç veren temel teknolojidir. Temel olarak, işlemleri merkezi olmayan bir ağda kaydeden dijital bir veritabanı sistemidir. Kripto para dünyasında kullanılan kriptografi, işlemlere karşı merkezi bir yetkiye sahip olmaya gerek kalmadan veritabanı ile etkileşime izin verir.
Daha basit bir şekilde tanımlamak gerekirse bu, blokzincirinin, tek bir varlık veya otorite tarafından oluşturulan bir ağdan ziyade, ağın her yerinden insanların ağı tamamen oluşturmasına izin verdiği anlamına gelir. Bu ağ kriptografi ile korunmaktadır.
Blokzinciri, şifrelenmiş ve kriptografi yoluyla birbirine bağlanmış veri bloklarından oluşur.
4. Blok
Blokzincirini oluşturan bloklar, bir defterdeki sayfalarla karşılaştırılabilir. Değiştirilemeyen ve artık blok zinciri veritabanının kalıcı bir parçası olan dijital dosyaları içerirler. Tüm ağ işlem verilerini işlediğinde, bunlar bloklara kaydedilir ve belirli miktarda veri kaydedildiğinde bloklar kriptografik olarak mühürlenir. Bu, bloklar içindeki kayıtların geriye dönük olarak değiştirilemeyeceği ve güvenli oldukları anlamına gelir.
5. Altcoin
Altcoin, kripto para dünyasında oldukça sık kullanıldığını göreceğiniz bir terimdir. Bu, esasen Bitcoin dışındaki herhangi bir kripto para birimini ifade etmek için kullanılan terimdir. Bitcoin ilk kripto para birimi olduğundan ve geliştiricilere daha fazla kripto para birimi yaratma temeli sağladığından, diğer kripto para birimleri Altcoin veya alternatif madeni paralar olarak adlandırılır.
6. Madencilik
Blok zincirlerine eklenen her yeni kayıt, gerçekleşen işlemler ve herhangi bir yeni kripto para birimi, hepsinin ardında kriptografi yoluyla yaratılır. Madencilik süreci esas olarak, blok zinciri ağındaki yeni kayıtların işlemlerini ve yaratımlarını doğrulayan karmaşık matematik problemlerini çözmeye yönlendirilen hesaplama gücüdür.
Kripto para biriminin blok zincirinin madencilik süreci için hesaplama gücüne katkıda bulunan herhangi bir kişiye madenci denir.
7. Short Pozisyon
Bu, daha geleneksel bir varlık sınıfı olan hisse senetlerinden alınan bir terimdir. Bir tüccar veya kripto para birimi yatırımcısı kripto para biriminde yetersiz kaldığında, yatırımcı / tüccar fiyat düşüşünden elde edilen karlardan yararlanmak isteyebilir. Kripto para dünyasında short pozisyon olarak bilinen açığa satış, potansiyel olarak büyük kayıplara yol açabileceğinden özellikle risklidir.
8. Long Pozisyon
Borsadan ödünç alınan bir diğer terim olan long pozisyon, açığa satışın tam tersini ifade etmektedir. Bir trader, kripto para biriminin fiyatındaki artıştan yararlanmayı umduğunda long pozisyon açabilir.
9. Oynaklık
Oynaklık (volatilite), kripto para birimleri dünyasındaki fiyat dalgalanmasının bir ölçüsüdür. Kripto para birimlerinin fiyat hareketi özellikle çok fazla harekete eğilimlidir. Bu nedenle çok değişken bir dijital varlık sınıfı olarak kabul edilirler.
10. Cüzdan
Kripto para dünyasında, cüzdan terimi asla cebinizde tutabileceğiniz deri bir cüzdanı ifade etmez. Kripto para birimleri dijital bir biçimde mevcuttur. Cüzdan, temelde kripto para birimlerinin depolandığı fiziksel bir donanım veya dijital adrestir. Bir cüzdan, kullanıcılar arasındaki işlemleri kolaylaştırmak ve kripto para birimlerini diğer kripto para birimi veya fiat para birimleri için takas etmek için de kullanılabilir.
11. Fiat Para Birimi
Kripto para birimleri dünyasında ABD doları ve Türk Lirası gibi para birimlerinin, fiat para birimleri olarak adlandırıldığını duyacaksınız. Terim gerçek bir fiziksel varlığı olan, herhangi bir para birimini tanımlamak için kullanılır. Fiat para birimleri, dünyada uzun süredir kullanılan para birimleridir. Merkezileştirilmişlerdir, hükümetler tarafından kontrol edilirler ve tamamen düzenlenirler.
12. FOMO
FOMO esasen ‘Kaçırma Korkusu’nun kısaltmasıdır. Kripto para dünyasında en yaygın görülen durumlardan biridir. Bitcoin gibi kripto para birimlerinin fiyatları yükselmeye devam ettikçe, fiyatlar onlara yatırım yapamayacak kadar yükselmeden oyuna daha fazla insan dahil olmak ister. Bu sebeple birçok yatırımcı, fiyat zirvedeyken kripto para birimlerine yatırım yapar ve sonrasında düşüşe geçtiğinde zarar etmiş olur.
13. ICO
ICO, İlk Para Teklifi anlamına gelir. Bu, borsadaki gibi İlk Halka Arz ile ortalama kitle fonlaması arasında bir geçiş gibidir. ICO, yeni bir kripto para birimi projesi oluşturmak için para toplamanın ana yoludur. Geliştiriciler ICO'lar aracılığıyla, kripto para birimi halka açıldığında ilk yatırımcılara kripto paralardan bir pay sunar.
14. Hodl
Bu terim esasında bir yanlış yazımın yayılması ve benimsenmesinden ileri gelir. 2013 yılında Bitcoin’in düşüş yaşadığı bir gün, bir Bitcoin forumunda sarhoş bir kullanıcının; varlığı satmayıp elinde tuttuğunu göstermek için “I am HODLING” yazarak kelime hatası yapmasıyla bu terim de hafızalarda yerini almıştır. Şu anda kendilerini “hodler” olarak adlandıran ve “hodling” yapığını belirten kişiler, fiyat hareketlerine aldırmadan; geleceğine inandıkları varlıkları tutan kişiler olarak bilinmektedir.
15. Stop- Loss
Stop loss, yatırımcıyı daha fazla zarar etmekten kurtaran ve yatırım stratejisine göre riske edeceği miktarda pozisyona limit koyabilmesine olanak sağlayan bir çeşit korunma yöntemidir. Kripto para piyasalarının oldukça oynak olması sebebiyle, stop-loss emri vermeden yapılan işlemler yüksek oranda risk taşır.
Sonuç
Kripto para birimleri, tüm dünyada volatiliteleri (oynaklıkları) ile meşhurdur ve bu sebeple üzerlerinde sıklıkla tartışmalar dönmektedir. Riskli olduğuna dikkat çekilen bu piyasaya girerken temel terimlere hakim olmak, yatırım yapılan sektörde bilgi sahibi olmak adına oldukça önem arz eder. Bu açıdan bu alanda araştırmalar yapmak ve kendini geliştirmek, yatırımın güvenliği açısından hayati önemde olacaktır.
Kaynak:
https://cryptocurrencyfacts.com/fud-and-fomo-explained/
https://darrenlee88.medium.com/13-common-cryptocurrency-terms-and-what-they-mean-
https://thesoufancenter.org/wp-content/uploads/2020/12/stack-of-cryptocurrencies
https://onedio.com/haber/yeni-baslayanlar-icin-bitcon-madenciligi-mining-nedir-nasil-yapilir-809520