KORONAVİRÜS KÜRESEL EKONOMİYİ SARS'TAN DAHA ÇOK SARSTI

Yakın tarihimiz, bir hastalık salgını meydana geldiğinde kısa süre içinde ele alınacağını, ekonomik etkinin küçük olacağını ve piyasaların sonunda her şeyi görmezden geleceğini gösteriyor. Örneğin SARS virüsü, 2003 yılında Çin'de ortaya çıktı ve 774 kişiyi öldürdü, ancak salgın büyük ölçüde kontrol altına alındı ve S&P 500 o yıl %20'den fazla arttı.

Ancak koronavirüs ile işler çok farklı görünüyor. Küresel ekonomi hala çok kırılgan ve koronavirüs küresel çapta yayılmaya devam ederse, ABD piyasaları tarihteki en yüksek değerlerini gördüğünde küresel bir resesyona sürüklenebiliriz.

Koronavirüs Ekonomileri Tehdit Ediyor

Koronavirüs hızla yayılmaya devam ediyor ve şu anda 25 ülkeye ulaştığı biliniyor. Enfekte olan kişi sayısı 28.000'in üzerine çıktı ve virüs, 560 kişinin ölümüne neden oldu. Yatırımcıların rahatlayabilmesi için bu rakamların önemli derecede yavaşlama göstermesi gerekiyor.

Yatırımcılar koronavirüs salgını başladığında yatırımlarını yavaş yavaş çektiler ve tedavi umutlarının yeşermesiyle birlikte biraz rahatlayarak piyasaları kısmen coşturdular. Henüz piyasalara gerçek bir zarar gelmemiş olsa da küresel piyasalara yönelik riskin esas olarak Çin Halk Bankası ve ABD Federal Rezervi gibi merkez bankalarının büyük likidite enjeksiyonları nedeniyle maskelenebileceğini düşündüren bazı faktörler var.

Çin Ekonomisi

Çin, dünyanın ikinci büyük ekonomisi ve bu nedenle Çin ekonomisine olan her şeyin küresel çapta yankı bulacaktır.

Salgından önce Çin; ABD ile ticaret savaşı, borçlarının artması, doğum oranlarının düşmesi, yaşlanan nüfus ve deflasyon nedeniyle son 29 yılın en zayıf ekonomik büyümesini bildirmişti. Bu nedenle Çin, koronavirüs gibi bir başka büyük aksaklığı kaldıramaz. Yine de Nike, Adidas, Starbucks ve Apple dahil olmak üzere birçok işletme, sokakların boş olması nedeniyle mağazalarını geçici olarak kapattı ve çok sayıda havayolunun koronavirüs nedeniyle hizmetlerini durdurdu. Çin için bu bir nevi ekonomik darbe.

Çin'de binlerce hisse senedi, Çin eni Yılı'nın ardında görülen piyasa açılışında sadece birkaç dakika içinde günlük işlem limitleri kadar değer kaybetti.

Şangay ve Şenzen borsalarında işlem gören CSI 300 endeksi, %9 değer kaybetti. CSI 300 endeksinin  düşüşü, hisse senedi piyasasından 358 milyar dolar sildi. Bu, 2015’ten bu yana açılışta görülen en büyük kayıp.

Çin yuanı, dolar karşısında %1,20 değer kaybetmiş durumda.

ABD Ekonomisi Ne Durumda?

2003'teki SARS virüsü sırasında ABD ekonomisi resesyondan yeni çıkmıştı. Piyasalar 2002'de dibe vurmuştu ve 2003'te büyük bir büyüme getiren ekonomik bir toparlanma görülmüştü. SARS o dönemde gerçekten piyasalar için hiç de önemli değildi.

Şimdi ise durum farklı. Geçen yaz, ABD ekonomisi tarihteki en uzun büyüme döngüsüne girmişti ve birçok kişi büyüme döngüsüne bu denli geç giren bir ekonominin daha büyük bir dış şokla (salgın gibi) baş edemeyeceğinden korkuyor.

Son haftalarda, piyasalar rekor seviyelere ulaşmasına ve 2020 yılında ekonomik büyümede bir toparlanma umudu olmasına rağmen, tahvil piyasası henüz reflasyon doğrulaması yapmadı. Getiri eğrisi bir kez daha düzleşti ve tekrar tersine dönme riski taşıyor. Bu görünüm 2008 mali krizinden hemen önce görülen bir ve durgunluğa işaret eden grafikleri tekrar ediyor.

Borsalar Değerlendi

Piyasalarda görülen son rallinin ardından bazı varlıklarda ciddi yükselmeler görüldü. ABD borsaları 2000 yılındaki piyasa balonu sırasında görülen rakamlardan daha yüksek oranlarda işlem görüyor.

Bu salgın yalnızca küresel ekonomik görünüme belirsizlik katmaktadır. Koronavirüs SARS krizi gibi davranıyor olsa da, yatırımcıların gördüğü risk şu anda piyasaların izin verdiğinden çok daha yüksek olabilir.

Piyasalar bu hafta virüsün kısa sürede kontrol altına alınması umudu ile toparlanırken, Dünya Sağlık Örgütü bu aşamada bilinen bir tedavi olmadığını açıklayarak beklentilerin düşmesine yol açtı.

Belirsizlik devam ediyor. İyimserlik yükselmeden ve salgın devam ettiği sürece ekonomilerdeki büyümenin yavaşlama ihtimali de artacaktır.

Kaynak:
https://edition.cnn.com/2020/02/06/perspectives/coronavirus-sars-stock-markets/index.html