YATIRIM BANKACILIĞI NEDİR?
Yatırım bankacılığı, bir banka veya finansal kuruluşun, sigortalama ile birleşme ve devralma danışmanlık hizmetleri sağlayarak hükümetlere, şirketlere ve kurumlara hizmet veren bölümüdür. Yatırım bankaları, yatırımcılar ile şirketler (işlerini büyütmek ve işlerini yürütmek için sermaye gerektiren) arasında aracı olarak hareket ederler.
Bu yazımızda size yatırım bankacılığının ne olduğunu ve yatırım bankacılarının ne işler yaptığını aktaracağız.
YATIRIM BANKALARI NE İŞ YAPAR?
Yatırım bankacılığı; şirketler, hükümetler ve diğer kuruluşlar için sermaye yaratılmasıyla ilgili özel bir bankacılık bölümüdür. Yatırım bankaları, her türlü şirket için yeni borç ve öz sermaye teminatlarından yararlanır, menkul kıymetlerin satışına yardımcı olur ve hem kurumlar hem de özel yatırımcılar için birleşme ve devralmalar, yeniden yapılanmalar ve aracılık işlemlerinin kolaylaştırılmasında rol alır.
Yatırım bankaları ilk olarak ABD'de kurulmuştur ve ülkeye olan getirisinin oldukça fazla olduğu görüldüğünde diğer ülkelere de hızla yayılmıştır. Ülkemizde de özellikle 2001 yılı krizinden sonra önemi katlanarak artmıştır. Finansman dışında çalışmadığınız sürece, yatırım bankası terimi, pek çok insanın tam olarak ne olduğunu sormaya başladığında, 2008-2009 ekonomik bunalımına kadar kendini göstermedi. Basitçe söylemek gerekirse, bir yatırım bankası, alışkın olduğunuz kurumlar gibi değildir. Çalıştığınız banka, ticari krediler veya maaş çekinizin ödenmesine yardımcı olur. Fakat yatırım bankası bundan farklı çalışır. Örneğin; Coca-Cola, Asya'da yeni şişeleme tesisleri kurmak için 10 milyar dolar değerinde tahvil satmak isterse, bir yatırım bankası, tahviller için alıcı bulmasına ve evrak işlerini, avukatlar ve muhasebecilerle birlikte ele almasına yardımcı olur.
Genel olarak konuşursak, yatırım bankaları büyük ve karmaşık finansal işlemlerde yardımcı olmaktadır. Yatırım bankacısının müşterisinin bir satın alma, birleşme veya satış yapmayı düşündüğü durumlarda, bir şirketin ne kadar değerli olduğu ve bir anlaşmanın ne kadar iyi yapılacağı konusunda tavsiyelerde bulunabilirler. Ayrıca müşteri gruplarına para toplama aracı olarak menkul kıymetlerin verilmesini ve bir şirketin halka açılması için gerekli olan dokümantasyonları oluşturmayı da içerebilir.
Yatırım bankaları müşteri ilerlemeden önce proje ile ilgili riskleri tanımlayarak müşteri zamandan ve paradan tasarruf etmesini sağlamaya da yarar. Teorik olarak kendi alanlarındaki uzmanları yatırım bankacıları, mevcut yatırım ortamının nabzını tutarlar. Bu nedenle, şirketler ve kurumlar gelişimlerini en iyi şekilde nasıl planlayacakları konusunda tavsiye almak için yatırım bankalarına yöneliyor.
Yatırım bankaları, gelirleri en üst düzeye çıkarmak için hangi finansal araçların kullanılması gerektiğine karar verirken aynı zamanda yasal şartların takibinde de yardımcı olur. Genellikle, bir şirket ilk halka arzını elinde tuttuğu zaman, bir yatırım bankası bu şirketin hisselerinin tamamını veya bir kısmını doğrudan şirketten satın alır. Ardından şirketin vekili olarak, yatırım bankası şirketin piyasadaki paylarını satar. Bu da şirket için işleri oldukça kolaylaştırır.
Yatırım bankası bu işlemleri yaparken kar da elde eder. Çünkü banka sahip olduğu hisse senetlerini başlangıçta ödediği fiyattan bir markete fiyatlandıracak. Bunu yaparken de önemli miktarda risk de almış olur. Tecrübeli analistler, stoklarını ellerinden geldiğince doğru bir şekilde fiyatlandırmak için uzmanlıklarını kullansalar da, yatırım bankası borsadan fazla değer kazanmışsa para kaybı yaşayabilir.
Yatırım bankaları genellikle halka arz projelerini güvence altına almak için birbirleriyle rekabet eder ve bu da halka açılmakta olan şirketle olan anlaşmayı güvence altına almak için ödemek istedikleri fiyatı artırmaya zorlayabilir. Eğer rekabet şiddetli ise, bu durum yatırım bankasının en alt seviyesine ciddi bir darbe verebilir. Fakat her bir yatırım bankası varlıklarının değerini artırmaya çalışıyor olduğundan her birinin kazanç oranı da beklenenden az olacaktır. Bu da yatırım bankalarını daha az riskli yapar.
Özetlemek gerekirse yatırım bankaları;
Halka arz başlatmak veya sigorta şirketleri veya bankalar gibi karmaşık yatırımcılara yerleştirilebilecek özel bir hisse senedi sınıfı oluşturmak,
Borç sermayesini artırma,
Tahvil ya da yeni ürün lansmanı yapmak,
Şirket içi para yöneticilerinin şirket hesabına kendi parasıyla yatırım yaptıkları veya aldıkları ticarette tescilli işlemler yapmaktan sorumludur.
Yatırım bankacılığının asıl amacı kar sağlamaktır. Kar amacı da her zaman rekabeti beraberinde getirir. Rekabetle birlikte ülke içinde yatırım yapılması tetiklenmiş olur ve görülen fiyat artışlarında azalma meydana gelir. Böylelikle ülke içindeki para dolaşımı artacak ve enflasyon görülme olasılığı düşecektir. Ülkeler arasındaki etkileşimde de pazar olanaklarının artması ve rekabet ortamıyla birlikte dış ticaret hacminde olumlu yükselmelerin görülmesi muhtemeldir.
Kaynaklar:
thebalance.com
corporatefinanceinstitute.com
investopedia.com