ARBİTRAJA DAİR MERAK EDİLENLER
Arbitraj, fiyattaki dengesizlikten kar etmek için bir varlığın eşzamanlı alım satımıdır. Aynı veya benzer finansal araçların fiyat farklarını farklı piyasalarda veya farklı şekillerde kullanarak kâr elde eden bir ticarettir. Arbitraj, piyasalardaki verimsizliklerin bir sonucu olarak vardır ve bu nedenle eğer tüm piyasalar mükemmel bir şekilde işleseydi ve verimli olsaydı arbitrajdan söz edemezdik.
ARBİTRAJ NEDİR?
Arbitraj, bir pazarda varlık satın alındığında ve aynı anda başka bir pazarda daha yüksek bir fiyatla satıldığında gerçekleşir. Bu nedenle yatırımcı için risksiz kar olarak kabul edilir. Arbitraj, fiyatların uzun bir süre boyunca gerçeğe uygun değerden önemli ölçüde sapmamasını sağlayacak bir mekanizma sağlar. Teknolojideki gelişmeler sayesinde, piyasalardaki fiyat hatalarından kâr etmek son derece zorlaşmıştır. Birçok yatırımcı, benzer finansal araçlardaki dalgalanmaları izlemek için ayarlanmış bilgisayar destekli ticaret sistemlerine sahiptir. Verimli olmayan fiyatlandırma kurulumları genellikle hızlı bir şekilde uygulanır ve fırsat genellikle birkaç saniye içinde elimine edilir. Arbitraj, finansal piyasada gerekli bir güçtür.
ARBİTRAJ HESAPLAMA
Arbitrajı hesaplama ve anlama adına aşağıdakiler örnekleri göz önünde bulundurabilirsiniz:
Basit arbitraj örneği:
X Şirketinin hisse senetleri New York Borsasında (NYSE) 20 dolar, aynı zamanda Londra Borsasında (LSE) 20.05 dolar karşılığında işlem görüyor. Bir yatırımcı NYSE'de hisse senedi satın alabilir ve hemen LSE'de aynı hisseleri satabilir ve hisse başına 5 kuruş kazanabilir. Yatırımcı, bu arbitrajdan, NYSE'deki uzmanların X Şirketinin hisse senetleri tükenene kadar veya NYSE ya da LSE'deki uzmanların fırsatı ortadan kaldırmak için fiyatlarını ayarlamalarına kadar yararlanmaya devam edebilir.
Şimdi biraz daha karmaşık bir örnek verelim: üçgen arbitraj (üç uçlu arbitraj).
Üçgen arbitrajda, bir yatırımcı bir para birimini bir bankada başka bir para birimine dönüştürür. Ardından o ikinci para birimini farklı bir bankada farklı bir para birimine dönüştürür ve son olarak üçüncü para birimini üçüncü bir bankada ilk para birimine geri dönüştürür.
Mesela; 1 euro = 1,5 dolar, 1 dolar = 2 TL, 1 euro = 3,5 TL olsun. Yatırımcı, kurlar arasındaki farkları kullanarak kar elde edebilir. Bu durumda, 3 Türk lirası ile 1,5 dolar alınıp, daha sonra 1,5 dolarla 1 euro alınarak, bu euroyu da Türk lirasına çeviren yatırımcı bu işlemler sonucunda 0,50 kuruş kar eder.
Bu işlem, piyasa fiyatlarının tekrar dengeye gelmesinde de katkıda bulunur.
Bir başka örnek: 2 milyon dolarla yatırım yapacağınızı varsayın. Üç farklı kurumda aşağıdaki döviz kurlarının hemen kullanılabilir olduğunu görüyorsunuz:
Kurum 1: Euro / USD = 0,894
Kurum 2: Euro / GBP = 1.276
Kurum 3: USD / GBP = 1.432
Öncelikle, elinizdeki 2 milyon USD'yi 0,894 oranından Euro'ya dönüştürürsünüz. Bu da size 1,788,000 Euro sağlar. Ardından, 1,788,000 Euro'yu alıp 1,276 oranından GBP'ye çevirerek 1,401,254 GBP elde edersiniz. Ardından GBP'lerinizi alıp 1.432 oranından tekrar USD'ye çevirerek 2.006.596 dolar kazanarak kar elde edersiniz. Toplam risksiz arbitraj karınız 6.596 dolar olur.