KIYMETLİ MADENLER PİYASASI

Altın ve gümüş, tarihte uzun bir süre boyunca değerli metal olarak tanınmış ve birçok alanda kullanılmıştır. Bugüne geldiğimizde de değerli metallerin çoğu yatırımcının portföyünde yer aldığını görüyoruz.

Kıymetli madenler çok iyi portföy çeşitliliği sağlar ve enflasyona karşı korunmak amaçlı satın alınabilir. Bu konuda en çok tercih edilen altındır. Gümüş, platin ve paladyum, değerli metal portföyünüze eklenebilecek metallerdir ve her birinin kendine özgü riskleri ve fırsatları vardır. Yatırımcılar kıymetli maden ETF'leri, yatırım fonları ve madencilik şirketi hisseleri aracılığıyla da kıymetli madenlere erişim elde edebilirler.

Altın, gümüş, platin ve paladyum gibi değerli metalleri satın almanın birçok yolu vardır ve bu metallere yatırım yapmak için gerçek manada iyi nedenler bulunur. Peki bu kıymetli metaller içinde hangisi yatırıma daha uygundur? Kıymetli metallerin volatilitesi neden yüksektir? Kıymetli maden piyasasında yeniyseniz, bu metallerin nasıl işlem gördüğünü ve nasıl yatırım yapabileceğiniz hakkında bilgi edinmek için okumaya devam edin.

Altın

Kıymetli madenlerin içinde en çok tercih edilen ve güvenli liman olarak görülen altınla başlayalım. Altın; dayanıklılık, dövülebilirlik ve hem ısı hem de elektrik iletme kabiliyeti ile benzersiz bir metaldir. Diş hekimliği ve elektronik gibi bazı endüstriyel alanlarda da kullanılmakla birlikte temel olarak mücevher ve para birimi olarak kullanımını görüyoruz.

Altının değeri haftanın yedi günü, günün 24 saati piyasa tarafından belirlenir. Altın fiyatı arz ve talep yasalarından daha az etkilenir. Bunun nedeni, maden arzının büyüklüğü ile ağır basmasıdır. Belli durumlarda kıymetli metale olan talep artar ve kişiler altın alarak birikim yaparlar. Kıymetli sarı metali biriktirme arzusunun artmasının ardında bazı unsurlar bulunur:

-Finansal kaygılar: Bankalar ve para birimi istikrarsız olduğunda ve/veya politik karmaşa görüldüğünde güvenli liman olan altına olan talep artar.
-Enflasyon: Özsermaye, tahvil veya emlak piyasalarındaki reel getiri oranları negatif olduğunda, kişiler değerini koruyacak ve kaybetmeyecek bir varlığa sahip olmak isterler. Bu da genellikle altındır.

-Savaş ya da siyasi krizler: Savaş ve siyasi ayaklanmalarda insanların her zaman altın biriktirme davranışı sergilediğini gözlemlemişizdir. Altın gibi kıymetli bir metal, ömür boyu yetecek kadar gıda, barınma gibi ihtiyaçları karşılamada kullanılabilecek yegane varlık olma özelliğini sürdürüyor.

Altın çıkaran ülkeler: Güney Afrika, ABD, Çin, Avustralya

İlgili makale: "Altın Neden Bu Kadar Değerli?"

Gümüş

Altının aksine, gümüşün fiyatı hem bir kıymetli metal olarak hem de endüstriyel kullanım açısından iki role sahiptir. Bu nedenle gümüş piyasasındaki fiyat dalgalanmaları altına kıyasla daha oynaktır.

Gümüş, yatırım talebi ve bir varlık olarak altınla aynı çizgide işlem görse de, gümüş için endüstriyel arz / talep denklemi, fiyatı üzerinde güçlü bir etkiye sahiptir. Bu eşitliğin bozulduğu bazı durumlar da oldu. Örnek vermek gerekirse:

-Dijital fotoğraf makinesinin ortaya çıkmasıyla gümüşün fotoğraf endüstrisinde kullanımı,
-Doğu'nun gelişmekte olan piyasa ekonomilerinde orta sınıfın yükselişiyle birlikte elektrikli ev aletleri, tıbbi ürünler ve diğer gümüş gerektiren endüstrilerde görülen yüksek talep,
-Gümüşün pil, mikro devre piysaları gibi alanlardaki kullanımının artması.

Bu gelişmelerin gümüşü yatırım içi veya dışı tam olarak nasıl etkileyeceği belirsizdir. Bu nedenle fiyat oynaklıkları sıkça görülebilir ve tam anlamıyla altın gibi güvenli liman statüsünde kullanılmaz.

Gümüş çıkaran ülkeler: Peru, Meksika, Şili, Çin

Platin

Altın ve gümüş gibi platin de küresel emtia piyasalarında gün boyunca işlem görür. Çok daha nadir bulunduğu için piyasada altından daha yüksek bir fiyatta olduğunu görürüz.

Platin fiyatını belirleyen faktörler arasında şunlar da bulunur:

-Gümüş gibi platin de endüstriyel bir metal olarak kabul edilir. Platin için en büyük talep otomotiv katalizörlerinden gelir. Ardından mücevher alanındaki talebin çokluğundan bahsedebiliriz.
-Otomobil endüstrisinin metale olan yoğun bağımlılığı nedeniyle, platin fiyatları büyük ölçüde otomobil satışları ve üretim sayılarına göre belirlenmektedir. Çevre kirliliği konusunda atılan adımların artmasıyla birlikte daha iyi çevre için otomobillerde daha fazla konvertör kullanılması gerekiyor. Bu da platine olan talebi artırıyor.

Platin çıkaran ülkeler: Güney Afrika, Kanada, Rusya

Paladyum

Kıymetli madenler arasında en az bilinen ve daha çok endüstriyel kullanıma sahip olan metal paladyumdur. Paladyum, özellikle elektronik ve endüstriyel ürünlerde ve birçok imalat işleminde kullanılan parlak, gümüş bir metaldir. Diş hekimliği, tıp, kimyasal uygulamalar, mücevher ve yeraltı suyu arıtımında da kullanım alanı buluyor. Bu nadir metalin dünyadaki arzının çoğunluğu Amerika Birleşik Devletleri, Rusya, Güney Afrika ve Kanada'da bulunan madenlerdedir.

Paladyum için en büyük endüstriyel kullanım alanı katalitik konvertörlerdir. Çünkü paladyum, kimyasal reaksiyonları hızlandıran harika bir katalizör görevi görmektedir. Bu parlak metal, platinden %12.6 daha serttir, bu da onu platinden daha dayanıklı yapar.

Paladyum çıkaran ülkeler: Güney Afrika, Rusya, Kanada, ABD, Zimbabve

Daha önce paladyumun ne olduğunu ve nasıl yatırım yapabileceğinizi anlatmıştım. Buraya tıklayarak paladyumla ilgili detaylı bilgi alabilirsiniz.

Kıymetli Meden Yatırımı

Kıymetli metaller, küresel çapta emtia piyasalarında düzenli olarak alınıp satılacak kadar birçok endüstride büyük bir değere sahiptir. Her ülkenin ve kişilerin değerli metallere ihtiyacı vardır ve bu da metal fiyatlarını değiştiren unsurlardan biri olarak karşımıza çıkar.

Değerli metallere yatırım yapmak isteyenler için mevcut seçeneklere bir göz atalım:

1.Emtia Yatırım Fonları (ETF)
2.Ortak Hisseler ve Yatırım Fonları
3.Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası
4.Külçe
5.Kıymetli Madenlere Dayalı Sertifikalar

Kıymetli metaller benzersiz bir koruma sunar; gerçek değerleri vardır, kredi riski taşımazlar ve şişirilemezler. Ayrıca, mali veya politik durumlara karşı adeta bir sigorta işlevi görürler. Yatırım açısından bakıldığında, değerli metaller hisse senetleri ve bonolar gibi diğer varlık sınıflarıyla düşük veya negatif korelasyon gösterirler. Bunun anlamı da bir portföyde bulunan değerli metalin küçük bir yüzdesinin bile hem oynaklığı hem de riski azaltacağıdır.

Kıymetli Madenler Piyasasında İşlem Yapma

"Kıymetli Madenler Piyasasında, Hazine Müsteşarlığından faaliyet izni almış ve akabinde Borsa İstanbul A.Ş. Yönetim Kurulunun gerekli gördüğü hususları yerine getirmiş olan bankalar, yetkili müesseseler, kıymetli madenler aracı kurumları, kıymetli maden üretimi veya ticareti ile iştigal eden anonim şirketler, yurt dışında yerleşik şirketlerin Türkiye’deki şubeleri işlem yapabilirler. Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan izin, Borsa İstanbul’dan kabul alınır. SPK bilgilendirilir.

Kıymetli Madenler Borsası Aracı Kuruluşlarının Faaliyet Esasları ile Kıymetli Madenler Aracı Kurumlarının Kuruluşu Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre kıymetli madenler aracı kuruluşları Borsa’da üye olarak faaliyet gösterebilir.

Kıymetli madenler aracı kurumu: Borsada faaliyet göstermek üzere Bakanlıkça kuruluşuna izin verilen, kendi nam ve hesabına, başkası nam ve hesabına, kendi namına başkası hesabına işlem yapan şirketlerdir."*

-> Borsa İstanbul’un web sitesinde yazan bilgilere göre, kıymetli maden piyasasında işlem yapmak için:

“Piyasada işlem yapma yetkisi verilenler emirlerini, belirlenen fiyat ve işlem limitleri dahilinde ve risk yönetim kuralları çerçevesinde, işlem salonunda bulunan temsilcileri aracılığı ile veya uzaktan erişim yoluyla internet üzerinden İşlem Sistemine (Kıymetli Madenler İşlem Platformu – KİT) aktarırlar.İşlem yapma yetkisi verilenler, belirlenen sertifikasyon koşullarını sağlamak şartıyla İşlem Sistemine bir arayüz ile kendi işlem sistemlerini FIXAPI ile entegre edebilir.

İşlemler, fiyat ve zaman önceliği kurallarına uygun olarak çok fiyat yöntemine göre yürütülmektedir. Sisteme girilen alım ve satım emirleri bilgi dağıtım ekranları vasıtasıyla aynı anda üyelere ve uluslararası piyasalara ulaştırılmaktadır.

Kıymetli madeni  satın almak veya satmak isteyen üye; alış veya satış emrini işleme konulmak üzere Borsaya iletir. İşleme konulan emrin alış emri olması ve daha önce iletilmiş olan en iyi satış emrinden fiyat olarak daha büyük veya eşit olması durumunda satıştaki emir tamamen veya kısmen karşılanabilir. İşleme konulan emrin satış emri olması ve daha önce iletilmiş olan en iyi alış emrinden fiyat olarak daha küçük veya eşit olması halinde ise alıştaki emir tamamen veya kısmen karşılanabilir.

KMP' de sürekli işlem yönteminin uygulanması esastır. Sürekli işlem yöntemi, sisteme iletilen emirlerin Borsa tarafından belirlenen işlem süreleri boyunca sürekli bir şekilde, öncelik ve işlem kurallarına uygun olarak farklı fiyat seviyelerinden eşleştirilmesi yöntemidir. Sürekli işlem seansının içinde belirlenmiş olan bir zaman diliminde tek fiyat yöntemi ile emir toplanabilir.”*

Kıymetli Madenlerin Riskleri

Her yatırımın kendine özgü bir riski bulunur. Kıymetli meraller iyi seviyede bir güvenlik seviyesine sahip olmalarına rağmen, değerli metallere yatırım yapmanın da bir riski vardır. Metal fiyatları, ekonomik kriz dönemlerinde düşerek değerli metal piyasasına yoğun yatırım yapmak isteyenler için problem oluşturabilir. Fiyatların yükselme eğiliminde olması nedeniyle satışlar ekonomik dalgalanma dönemlerinde oldukça oynak olabilir. Bir diğer risk ise arz problemidir. Kıymetli merallere olan talep yükseldiğinde arz düşebilir ve bu da fiyatlar üzerindeki baskıyı artırabilir.

Sonuç

Kıymetli madenler, portföy çeşitliliği konusunda oldukça yardımcıdır ve etkililerdir. Kıymetli maden piyasasında başarılı olmanın anahtarı hedeflerinizi ve risk profilinizi önceden bilmektir. Bu iki konuda bir probleminiz olmadığı takdirde kıymetli maden piyasasının derinliklerine dalarak çok iyi getiri elde edebilirsiniz. Fakat yatırımlarınızı her zaman takip etmeyi de unutmayın, aksi halde getirilerinizin eriyip gittiğine de şahit olabilirsiniz. Bol kazançlı günler...

Kaynaklar:

SBCGOLD

https://www.marketresearchreports.com/precious-metals

*https://www.borsaistanbul.com/urunler-ve-piyasalar/piyasalar/kiymetli-madenler-ve-kiymetli-taslar-piyasasi/kiymetli-madenler-piyasasi