DÖVİZ KURUNU ETKİLEYEN 7 FAKTÖR
İnişli çıkışlı döviz fiyatları yatırımcıların ve hatta neredeyse herkesin odağında. Özellikle dolar ve euro fiyatlarını takip edenler gün içinde yaşanan değişim karşısında şaşırabiliyor. Döviz fiyatları, birçok sebepten ötürü etkilenerek aşağı veya yukarı yönlü hareket edebiliyor. Peki döviz fiyatını etkileyen faktörler neler?
Döviz Nedir?
En basit anlamıyla döviz, yabancı parayı temsil eden çek, poliçe gibi bir belgedir ya da yabancı ülke parasıdır. Bir ülke para biriminin diğer ülkenin para birimine dönüştürülmesi döviz işlemi olarak tanımlanır.
Dövizler çiftler oluşturarak döviz çifti ya da parite haline gelir. Örneğin, ABD doları ile Türk lirası USD/TRY şeklinde döviz çifti olarak ele alınır.
Şimdi döviz fiyatını etkileyen faktölere geçelim.
1.Enflasyon
Enflasyon oranında görülecek değişiklikler, döviz fiyatlarını etkileyebilmektedir. Enflasyon ve döviz, birbirleriyle sıkı ilişki içerisindedir. Şöyle düşünebiliriz: Bir ülkenin enflasyon oranı diğerinden düşükse o ülkenin para birimi daha değerli olacaktır. Yüksek enflasyona sahip olan ülkelerin dezavantajı, yüksek faiz oranları ve zayıflayan ekonomi gibi nedenlerle para biriminin değer kaybetmesidir.
Enflasyon hakkında detaylı bilgi için "Enflasyon Nedir?" yazımızı okuyabilirsiniz.
2.Faiz Oranı
Döviz fiyatı ve faiz oranı arasındaki ilişki aslında enflasyonu da kapsamaktadır. Merkez bankaları faiz oranlarını değiştirdiğinde hem enflasyonu hem de buna bağlı olarak döviz kurunu etkiler. Yüksek faiz oranları, borç veren ülkelere daha yüksek getiri sağlar ve yabancı sermaye çeker.
Döviz Kurları ve Faiz Oranları Arasındaki İlişki
3.Ticaret
Bir ülkenin ithalat ve ihracatı, ticaret dengesi gibi faktörleri döviz kuru üzerinde etkiye sahiptir. Eğer bir ülkenin ihracatı ithalatından yüksek bir oranda artış gösterirse ticari verileri olumlu yorumlanır. Bu da ülkede ticarete olan talepte artış olduğunu gösterir. Ticaretten gelen paranın artmasıyla para birimine olan talep de paralel olarak artış görür. Eğer ihracat düşer ve ithalat artarsa para biriminde düşüş gözlemlenebilir.
4.Siyasi İstikrar
Bir ülkenin siyasi durumu, ekonomiye yön verebilir. Yaşanan politik gelişmeler, para birimi üzerinde etkiye sahip olabilir. Siyasi olarak istikrarlı olan bir ülkenin para birimi, daha güçlü olma potansiyeli taşır. Fakat daha karmaşık ve problemlerin yaşandığı bir ülkede siyasi ve ekonomik anlamda istikrarsızlığa bağlı olarak para biriminde değer kabı yaşanması muhtemeldir.
5.Kamu Borcu
Bazı ülkeler, çeşitli ekonomik gereklilikleri karşılamak için borç alabilirler. Bu borçlar, ülke ekonomisini canlandırır ancak yabancı yatırımcılar için çekici bir durum değildir. Çünkü borç demek enflasyon demektir. Ülke, borcu kapatmak için para basabilir ama bu durum paranın değerini düşürür. Bu sebeple borçlar döviz kurunu olumsuz etkileme etkisine sahiptir.
6.Spekülasyon
Piyasalarda zaman zaman spakülasyon yapıldığını herkes bilir. Bu durum döviz piyasasında da yoğundur. Döviz piyasasındaki spekülatörler, genelde piyasa momentumundan yararlanır. Aşırı görülen spekülasyonlar; yüksek volatiliteye, arz ve talepte bozulmaya hatta merkez bankalarının müdahalesine yol açabilmektedir. Bunun yanı sıra çeşitli analist, uzman, ekonomist, piyasa katılımcısı kişiler piyasa psikolojisini etkileyerek kısa vadeli döviz dalgalanmalarına sebep olabilir.
7.Resesyon
Resesyon, bir ülke ekonomisinin en az 6 aylık bir süre boyunca büyük ölçüde düşüş görmesi demektir. Resesyon aynı zamanda "durgunluk" olarak bilinir. Resesyon dönemlerinde ülke faiz oranlarında düşüşler görülebilir. Bu durum, yabancı sermaye akışının azalmasına yol açabilir. Bu da sonuç olarak para biriminin diğer ülkelere kıyasla düşmesine sebep olabilmektedir.
Tüm bu faktörler, döviz fiyatını etkileyebildiği için yatırımcıların bu hususları dikkate alarak plan yapmaları uygun olabilir. Sürekli değişen kurlar, kafa karışıklıklarına yol açmaması adına doğru ve güvenilir kaynaklardan takip edilmeli, haber akışlarına dikkat edilmeli ve gündem iyi yorumlanmalıdır.